بررسی تکنیکی خبرنویسی در حوزه ی معلولیت

توجه: هرگونه برداشت و استفاده از این مطلب، فقط با کسب اجازه از نویسنده مجاز است  neginh@gmail.com

خبر زیر بسیار ناامیدکننده است؛ نه از آن جهت که در مورد بی حرمتی به افراد دارای معلولیت در انگلستان است، بلکه بابت پردازش خبر که نشان می‌دهد خبرنگاران حوزه‌ی اجتماعی و به‌خصوص معلولیت، همچنان هیچ آموزشی در مورد نحوه‌ی پرداخت خبرهای مرتبط با حوزه‌ی معلولیت نمی‌بینند. اشکالاتی که برخواهم شمرد، چه در متن اصلی خبر به زبان انگلیسی بوده باشد و چه در ترجمه به فارسی‌، حاکی از مشکل فقدان آموزش‌های لازم است.

اول اینکه: در متن دقت کنید؛ اصلا از عبارت “افراد داری معلولیت” استفاده نشده و هیچ تاکیدی روی “فرد” بودن آنها وجود ندارد.

دوم: ببینید چطور کلمه ی “معلولان” معادل و در کنار “ناتوانان” گذاشته شده است: “معلولان و ناتوانان” !ا

سوم: “خیریه” بودن انجمن مورد نظر، به دیدگاه کلیشه ای و رایج در مورد مترادف بودن معلولیت با “فقر” و “امور خیریه” دامن می زند.

چهارم: در متن آمده که “افراد ناتوان و معلولان باید در جامعه از بالاترین احترام و مهمان‌نوازی برخوردار باشند”؛ درحالیکه تا جایی که من مطلع و آشنا به این حوزه هستم، بیشتر افراد دارای معلولیت خواهان سهم برابر از تمامی حقوق اجتماعی هستند و نه بیشتر از افراد غیرمعلول.

پنجم: در همان جمله ی بالا که نقل کردم، واژه ی “مهمان نوازی” برایم آزاردهنده است و فکر می کنم تداعی گر این است که افراد دارای معلولیت، همچنان به عنوان افرادی در جامعه تلقی می‌شوند که مثل “مهمان” باید مورد پذیرایی قرار بگیرند؛ یعنی بازهم تقویت همان دیدگاه کلیشه ای “سربار بودن” در جامعه.

ششم: در این متن، معلولیت “ذهنی” جایگاهی مترادف با معلولیت “جسمی” پیدا کرده است؛ در حالی که این دو مقولاتی کاملا جدا هستند و فکر نمی کنم در یک فضای واحد قابل بررسی و تعمیم باشند. شیوه‌ی استفاده‌ی افراد دارای معلولیت ذهنی از امکانات اجتماعی با شیوه‌ی استفاده‌ی افراد دارای معلولیت جسمی متفاوت است.

و در نهایت، متاسفانه حروف “س” و “ش” روی کیبورد  کامپیوتر در مجاور هم قرار ندارند که تصور کنیم خبرنگار یا تایپیست این خبر، کلمه ی “مساعد” را به اشتباه “مصاعد” تایپ کرده است. سایت‌های خبری و رسمی، شبیه وبلاگ یا سابت‌های شخصی نیستند که اشتباه تایپی یا املایی در آنها به سادگی قابل‌چشم‌پوشی و بخشش باشد.

همانطور که اشاره کردم، متاسفانه خبرنگاران هیچ آموزشی برای نحوه ی پرداختن به موضوع معلولیت نمی بینند و همین سبب می شود بجای اینکه خدمتی به پیشبرد حقوق معلولیت کنند، به کلیشه های رایج و غلط فکری دامن بزنند.

برای اینکه به احتمال خیلی اندک، خبر از روی خروجی ایسنا برداشته نشود، متن خبر را کپی می کنم و در زیر می گذارم. لینکش را هم بعد از متن خبر می بینید.

آمارهای جدید نشان داد؛

نیمی از معلولان انگلیسی حین استفاده از وسایل نقلیه عمومی مورد بی‌حرمتی قرار می‌گیرند

سرویس: آسیب‌های اجتماعی

۱۳۹۰/۰۳/۲۴

۰۶-۱۴-۲۰۱۱

۱۱:۰۹:۳۰

۹۰۰۳-۱۴۸۴۸: کد خبر

خبرگزاری دانشجویان ایران – تهران

سرویس: آسیب‌های اجتماعی

رییس یک انجمن خیریه حمایت از معلولان در انگلیس طی گزارشی اعلام کرد: نیمی از معلولان و ناتوانان در این کشور حین استفاده از وسایل نقلیه عمومی مورد بی‌حرمتی قرار می‌گیرند.

به گزارش سرویس«اجتماعی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)،«آلیس می‌نارد» در این باره به رسانه‌های رسمی انگلستان خاطرنشان کرد: افراد ناتوان و معلولان باید در جامعه از بالاترین احترام و مهمان‌نوازی برخوردار باشند، اما متاسفانه در جامعه کنونی این کشور تنها مورد بی‌حرمتی و توهین قرار می‌گیرند و این روند به هنگام استفاده از وسایل نقلیه عمومی بیشتر می‌شود.

این زن جوان که همراه پدرش انجمن خیریه حمایتی از معلولان «اسکوپ» را راه‌اندازی کرده است در این باره به روزنامه دیلی‌میل یادآور شد: من به دلیل نوعی معلولیت جسمی از ویلچر استفاده می‌کنم و خودم حین استفاده از وسایل نقلیه عمومی به شدت توسط راننده، کمک راننده یا سایر مسافران مورد توهین قرار گرفته‌ام، چرا که اکثر پرخاشگری افراد به دلیل این است که باید به افرادی چون من برای پیاده یا سوارشدن کمک کنند. من هم تصمیم گرفتم برای آشنا کردن مردم با وضعیت معلولان ذهنی یا حرکتی این انجمن را تاسیس کنم.

به گزارش ایسنا، رییس این انجمن خیریه گفت: آمارهای رسمی نشان می‌دهد که نیمی از معلولان جسمی حرکتی یا ذهنی انگلستان مورد بی‌حرمتی قرار می‌گیرند؛ چرا که آموزش همگانی برای چگونگی برخورد با آنان توسط مقامات و مسوولان صورت نگرفته است، به طوری که ۳۱ درصد از معلولان توسط رانندگان اتوبوس مورد تبعیض یا بی‌حرمتی قرار گرفته و چهار درصد هم توسط راهبران قطارها مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند.

«نورمن بیکر» وزیر حمل‌ونقل انگلستان در این‌باره اعلام کرده است که آمارهای این انجمن حمایتی ناامیدکننده و تاحدی غیرواقعی است. با این حال، این مقام مسوول به افراد معلول قول مصاعد برای ایجاد تغییرات در روند حمل‌ونقل داده است؛ چرا که براساس آمارها و گزارش‌های موجود بسیاری از افراد ناتوان و معلولان بر این باورند که حمل‌ونقل عمومی کانون بحران خشونت و سوءاستفاده از آنان است.

انتهای پیام

کد خبر: ۹۰۰۳-۱۴۸۴۸

لینک خبر در سایت ایسنا


7 نظر در “بررسی تکنیکی خبرنویسی در حوزه ی معلولیت

  1. سلام، با توجه به نگاه بسیار دقیق و ظریف و نکته سنج تان، پیشنهاد میکنم در صورت امکان یک تحقیق به روش تحلیل محتوای دقیق در خصوص نوع نگاه رسانه های ایران به موضوع معلولیت انجام دهید و این تحقیق را مقدمه ای بر نگارش یک فرهنگ نگارش خبری در خصوص معلولان و معلولیت قرار دهید. به نظر من بخشی از فرهنگ در جامعه به همین روش ساده یعنی آموزش نحوه نگارش ساخته و اصلاح میشود. به هر حال گویش و نحوه بیان در مورد موضوعات مختلف بخشی از فرهنگ شفاهی و مکتوب و در نتیجه رفتاری جامعه را خلق می کند.

  2. به نام خدا
    سلام
    خانم حسینی عمیق فاجعه خیلی خیلی بیشتر از این چند سطر هست.
    البته من به تمام خبرنگاران و دست اندکاران رسانه ایی کشور احترام می گذارم و برای نوشته هایشان حرمت قائلم.
    اما هنوز اقدام جدی برای آموزش اصحاب رسانه در ارتباط با افراد دارای معلولیت و چگونگی تهیه خبر در این حوزه انجام نشده است.

  3. درست می گویید آقای دشتی. آموزش خبرنگاران تازه کار بطور کلی از یاد رفته است؛ چه برسد به آموزش این حوزه های خاص! ممنون که پس از مدتها، دوباره طلوع کردید! منتظر سبزشدن شمعدانی هم هستیم!

  4. به نام خدا
    با عرض سلام و احترام ، فرهنگ سازی و آموزش عموم در هر مقوله ای توسّط ابزارهایی همچون رسانه های مختلف صورت می گیرد ولی انتقال صحیح مفاهیم و باید ها و نبایدهای هر بخش به اصحاب رسانه و به واسطه ی آن ها به عموم مردم از وظایف متولّیان آن حوزه می باشد همانطوری که بارهاشنیده ایم متولّی حرمت امام زاده را نگه می دارد و این معضل در بخش معلولین متأسّفانه با عملکردهای سطحی و نمایشی که توسّط مسئولین این حوزه چه در ایران و چه در هر نقطه ای از این کره ی خاک صورت گیرد نتیجه ای بهتری را نصیب نخواهد کرد .

  5. دوست عزیزم مرجان از انگلستان این کامنت رو برای من گذاشته و من برای خوندن راحت تر کامنت که به فینگلیشه، اونو به فارسی نوشتم و اینجا می گذارمش و بعد جوابم برای مرجان عزیز رو می نویسم:

    مرجان خ. هریسن – انگلستان: نگین جان اول که این متن رو خوندم دوزاریم نیفتاد داستان چیه. تا اینکه بالاخره افتاد…
    برام جالبه بدونم آیا هیچ مقاله‌ای در مورد حمایت از افراد معلول در انگلستان هم چاپ میشه یا فقط نوشته های انتقادی راه خودشونو به خبرگزاری های ایران پیدا می کنن؟ تو همه ی این سالهایی که تو انگلستان زندگی کردم، بجز احترام به افراد معلول چیزی ندیدم. حتی دختر 9 ماهه ی منم میدونه بچه هایی که معلولیت دارن هم هستن چون توی برنامه های کودک اینجا نه تنها یه مجری معلول دارن، بلکه یکی از محبوب ترین برنامه هاشون به نام Something Special راجع به معلولین و ناشنوایان ساخته شده. تفاوت این مردم رو با کسانی که تو خاک پاک وطن خودمون برادر معلول منو توی خیابون میزدند و طفلی با بینی و دنده ی شکسته برمی گشت خونه رو داشته باشید.
    اجازه بده به این نکته اشاره کنم که بعضی واژه ها تو ترجمه اشتباه برداشت میشن. همونطور که میدونی در زبان انگلیسی به فرد معلول Disable گفته میشه که ترجمه اش “ناتوان” هست ولی توی انگلیس معنای ناتوانی نمیده و به معنای معلول است. این واژه در اثر گذشت زمان معنی ناتوانی خودشو از دست داده. این از نکاتی هست که ندونستنش، ترجمه ی یه متن رو ضایع و فاسد میکنه.
    دوست خوبم بهت افتخار میکنم که دانا و نکته سنجی.

    مرجان عزیزم؛ ممنون از کامنت خیلی خوبت که پر از اطلاعات مفید بود و همینطور لطفی که همیشه به من داری. در جواب سوالت باید بگم که خبرهای حوزه ی معلولیت در رسانه های ایران بسیار کمه؛ هم در مورد افراد معلول خارجی و هم ایرانی. اگرهم خبری از خارج بیاد، بیشتر در مورد افراد دارای معلولیتی هست که به نوعی استثنایی و خارق العاده هستن. در مجموع خبرهایی که در مورد نحوه ی زندگی و امکانات افراد دارای معلولیت باشه، بسیار کمه. نه اینکه شاید قصد و غرضی در کار باشه؛ بلکه بیشتر به این دلیل که کلا حوزه ی معلولیت در ایران و خیلی کشورهای جهان مهجور افتاده.
    ممنون از اطلاعاتی که در مورد برنامه تلویزیونی دادی، خیلی جالبه که مجری برنامه ی کودک معلولیت داره. این بهترین کار برای جا انداختن موضوع معلولیت در جامعه است و بهترین نوع آموزش که از کودکان شروع میشه. واقعا برام جالب بود.
    در مورد برادرت واقعا متاسفم. نمیدونم کسانی که میتونن یه فرد معلول رو اونطوری کتک بزنن؛ اصلا باید چه واژه ای براشون استفاده کرد… هیچ کلمه ای پیدا نمیشه که توصیف کننده ی اون غیرآدمیزادها باشه… آدم های معمولی و نرمال هرگز نمیتونن دست روی کسی بلند کنند؛ حتی شاید در دعواها هم ترجیح بدن کتک بخورن اما کتک نزنن… حالا اینکه کسی بتونه اینطوری بزنه، اونم یه فرد بی دفاع رو، نوعی بیماری روحی و روانی که ریشه در کودکی های خشن خودشون داره… خیلی متاسف شدم…
    در مورد ترجمه ی کلمه disable هم کاملا درست گفتی. متاسفانه هنوز هم موقع ترجمه این اشتباه دیده میشه

  6. درست می فرمایید آقای قاسمی. من همیشه از آموزش ندیدن خبرنگاران در حوزه ی معلولیت انتقاد می کنم اما سوال دیگر این است: واقعا چه کسانی باید آنها را آموزش بدهند؟ همانطور که اشاره کردید، متولیان معلولیت به خصوص در بهزیستی باید آموزش خبرنگاران اجتماعی را در راس برنامه های خود قرار دهند اما…
    ممنون از توجه و نظر شما.

دیدگاه‌ها غیرفعال هستند.